زنوور (XENOVER) نام تجاری دارویی به نام ارلیستات یا اورلیستات است که توسط کارخانه داروسازی اکتوورکو تولید میشود. قرص زنوور یک داروی کنترل کننده وزن است که از فعالیت برخی آنزیم‌هایی که برای تجزیه چربی‌ها در دستگاه گوارش وجود دارند، جلوگیری می‌کند و از این طریق باعث کاهش جذب کالری توسط بدن شده و به لاغری و کاهش وزن کمک می‌کند.
زنوور یک کپسول لاغری حاوی داروی ارلیستات (Orlistat) است که توسط شرکت اکتوورکو تولید میشود. کپسول زنوور که از آن بیشتر با عنوان «قرص زنوور» یاد می‌کنند، به عنوان یک داروی کمکی در کنار رژیم غذایی کم کالری و فعالیت مناسب، برای لاغری و کاهش وزن تجویز میشود. همچنین این قرص لاغری کمک می‌کند که از بازگشت مجدد وزن جلوگیری شود؛ در این شرایط نیز رژیم غذایی و ورزش مناسب، لازم است.
هر کپسول زنوور حاوی ۱۲۰ میلی‌گرم ارلیستات است و به همین دلیل به آن زنوور ۱۲۰ نیز می‌گویند.
فهرست مطالب
مکانیسم اثر قرص زنوور (اورلیستات)
اورلیستات که در قرص زنوور وجود دارد، با کاهش جذب روده‌ای چربی موجود در غذا، منجر به کاهش وزن میشود.
لیپاز، آنزیمی که در دستگاه گوارش (عمدتاً در لوزالمعده) تولید میشود، به تجزیه چربی غذایی به قطعات کوچکتر کمک می‌کند تا این چربی بتواند به عنوان انرژی استفاده شده یا در بدن ذخیره گردد. اورلیستات مانع از کارکرد لیپاز میشود. وقتی این دارو را با غذا مصرف می‌کنید، حدود ۲۵٪ از چربی مصرفی شما تجزیه نخواهد شد. این چربی هضم‌نشده، از طریق مدفوع دفع میشود.
اورلیستات جذب کالری از قند و سایر غذاهای غیرچرب را مسدود نمی‌کند، بنابراین برای کاهش وزن موفق، شما همچنان باید مصرف کلی کالری خود را محدود کنید.
قرص زنوور برای لاغری خوبه؟
با توجه به مکانیسم اثری که برای قرص زنوور ۱۲۰ توضیح دادیم، این دارو تنها کمک می‌کند که چربی مصرف‌شده از طریق رژیم غذایی، جذب کمتری داشته باشد و از این طریق کالری دریافتی توسط بدن را کاهش می‌دهد. بنابراین برای این که قرص زنوور برای لاغری به اندازه کافی موثر باشد، باید مؤلفه‌های دیگری که برای کاهش وزن لازمند، یعنی خواب کافی و رژیم غذایی و ورزش مناسب را رعایت کنید.
طبق مطالعه‌ای در سال ۲۰۱۱ بر روی ۸۰ فرد مبتلا به چاقی، افرادی که اورلیستات (ترکیب تشکیل‌دهندۀ کپسول زنوور) مصرف کردند، بعد از ۶ ماه به‌طور متوسط ۱۰.۳ پوند (۴.۶۵ کیلوگرم) وزن کم کردند. آن‌ها همچنین کاهش چشمگیری در شاخص توده بدنی (BMI)، چربی شکمی، کلسترول کلی و LDL (کلسترول بد) تجربه کردند. بر این اساس، عنوان قرص لاغری شکم زنوور را نیز شاید بتوان به این دارو نسبت داد.
نحوه مصرف و بهترین زمان مصرف قرص زنوور
قبل از مصرف زنوور، بروشور محصول را به دقت مطالعه کنید. اگر پزشک این دارو را تجویز کرده است، برای نحوه مصرف آن، به دستور پزشک عمل نمایید.
زنوور به صورت خوراکی و طبق دستور پزشک، معمولاً ۳ بار در روز مصرف میشود. بهترین زمان مصرف قرص زنوور، با هر وعده غذایی حاوی چربی یا حداکثر تا ۱ ساعت پس از وعده غذایی، به همراه مایعات است.
اگر یک وعده غذایی را نخوردید یا غذای شما حاوی چربی نبود، دوز آن وعده را مصرف نکنید.
برای کاهش احتمال عوارض جانبی ناخوشایند زنوور، بسیار مهم است که چربی، بیشتر از ۳۰٪ از کالری رژیم غذایی شما را تشکیل ندهد. مصرف روزانه چربی، پروتئین و کربوهیدرات باید به طور مساوی بین ۳ وعده غذایی اصلی تقسیم شود.
دوز زنوور را افزایش ندهید و این دارو را بیشتر از دستور پزشک یا برای مدت زمان طولانی‌تر مصرف نکنید. با زیادتر مصرف کردن دارو، نه تنها وضعیت شما سریع‌تر بهبود نمی‌یابد، بلکه خطر عوارض جانبی افزایش خواهد یافت.
از آنجا که قرص زنوور می‌تواند در جذب برخی از ویتامین‌ها (ویتامین‌های محلول در چربی شامل A، D، E، K) تداخل ایجاد کند، توصیه میشود روزانه مکمل مولتی‌ویتامین حاوی این ریزمغذی‌ها را مصرف کنید. مولتی‌ویتامین را حداقل ۲ ساعت قبل یا ۲ ساعت بعد از مصرف اورلیستات (مثلاً قبل از خواب) مصرف کنید.
شما باید طی ۲ هفته پس از شروع مصرف اورلیستات کاهش وزن مشاهده کنید. اگر وضعیت شما بهبود نیافت یا بدتر شد، به پزشک خود اطلاع دهید.
نظرات در مورد قرص زنوور (و ارلیستات)
گزیده‌ای از نظرات در مورد قرص زنوور را در ادامه مشاهده می‌کنید:
- فقط باید در کنارش ویتامین هم مصرف کنی، چون چربی از بدن خارج میشه ویتامینای بدن هم دفع میشه
- دکتر برای چربی خون و کبد چرب به من داده
- متخصص تغذیه بهم داد. اصلا خوب نیست، خیلی ضرر داره، نخورین لطفا. من خوردم هیچ خوبی نداره. پوست صورت رو هم خیلی تیره میکنه
- به من دکترم داد فقط یه ماه استفاده کردم ولی علاوه بر مشکلات گوارشی، مشکل زنان پیدا کردم
- من با مصرف زنور ریزش مو گرفتم
- چرا من وقتی زنوور مصرف می‌کنم سردرد شدید میگیرم
نظراتی که در ادامه می‌خوانید، ترجمه‌ای از نظرات مصرف کنندگان داروی ارلیستات هستند. وجه اشتراک این افراد با مصرف‌‌کنندگان زنوور، ماده اصلی مورد استفاده در داروی آن‌ها، یعنی ارلیستات است (به عبارتی دیگر، این افراد داروی ارلیستات با برندهای دیگری مصرف کرده‌اند و نه برند زنوور):
نظر مصرف‌کننده ۱:
این روش کاهش وزن برای من فوق‌العاده بوده است. نیازی به شمارش هیچ چیزی (کالری‌شماری) نیست. فقط در انتخاب غذاها و میزان وعده‌ها منطقی باشید و آب بنوشید!
نظر مصرف‌کننده ۲:
با یک رژیم غذایی سالم و کم‌چرب و رفتن به باشگاه، ۹ پوند (۴ کیلوگرم) در ۵ هفته کم کردم. غیر از سردرد و درد معده در ابتدای استفاده از این دارو، عوارض جانبی کمی داشتم. اگر اشتباهی بیش از حد چربی مصرف می‌کردم، چند روزی نفخ و درد معده داشتم که یک مشوق بزرگ بود تا دیگر این کار را نکنم. سعی دارم حدود ۲۵ کیلوگرم وزن کم کنم. تا حالا خیلی خوب پیش رفته است.
نظر مصرف‌کننده ۳:
بعد از رفتن به باشگاه سه بار در هفته به مدت بیش از ۱۲ ماه و حتی نیم کیلو لاغر نشدن، و انجام آزمایش‌های معمول خون برای دیابت و…، پزشک اورلیستات را برایم تجویز کرد. پس از ۳ هفته مصرف اورلیستات، وزن کم کردم (۶ پوند، ۲.۷ کیلوگرم) که شگفت‌انگیز است! اگر فکر می‌کنید که می‌توانید هر چه می‌خواهید بخورید و وزن کم کنید، اشتباه می‌کنید. این دارو باعث میشود به آنچه می‌خورید، بیشتر فکر کنید و به نظر من به طور کلی به شما آموزش می‌دهد که رژیم غذایی بهتری در روزمره داشته باشید. اگر به رستوران فست‌فود محلی خود بروید و اورلیستات مصرف کنید، عوارض جانبی ناخوشایندی خواهید داشت، اما اگر چربی کمی بخورید، وزن کم خواهید کرد و عوارض جانبی کمی داشته یا هیچ عوارضی تجربه نخواهید کرد.
نظر مصرف‌کننده ۴:
اگر اضطراب دارید یا داشته‌اید، اورلیستات را مصرف نکنید. من یک قرص همراه با وعده غذایی ۳ بار در روز مصرف کردم و بعد از یک هفته مصرف را متوقف کردم! اگرچه اضطراب به عنوان یک عارضه جانبی ذکر شده، این دارو اضطراب مرا به قدری بدتر کرد که تازه ۴ روز بعد از قطع مصرف آن، احساس عادی من تقریباً برگشت. همچنین نفخ بسیار شدیدی داشتم به حدی که نمی‌توانستم راحت بنشینم و دچار سردردهای شدید می‌شدم. گرگرفتگی و احساس گرسنگی شدید از دیگر عوارضی بود که داشتم. می‌دانم که افراد متفاوت هستند، اما آگاه باشید که این دارو عوارض جانبی ناخوشایندی دارد.
عوارض قرص زنوور ارلیستات ۱۲۰
از آن جایی که هر دارویی ممکن است عوارض جانبی با خود به همراه داشته باشد، در این بخش مقاله می‌رسیم به سوال مهمِ «عوارض قرص زنوور چیست؟» و به آن پاسخ می‌دهیم.
به دلیل چربی جذب‌نشده بر اثر مصرف قرص زنوور، ممکن است تغییرات در عملکرد روده ایجاد شود. عوارض جانبی زیر نیز ممکن است بروز پیدا کند:
- مدفوع چرب
- نشت چربی از مقعد (لکه‌های روغنی)
- خروج گاز روده همراه با ترشح
- احساس نیاز فوری به دفع مدفوع
- افزایش دفعات اجابت مزاج (دفع مدفوع)
- کنترل ضعیف روده
این عوارض جانبی ممکن است در صورت مصرف بیش از حد چربی، شدیدتر شوند. اگر این اثرات ادامه پیدا کرد یا بدتر شد، فوراً پزشک خود را مطلع کنید.
معمولاً هنگام مصرف ارلیستات یا زنوور، پیروی از یک رژیم غذایی کم‌چرب توصیه میشود تا عوارض جانبی کاهش یابد.
اگر پزشک شما این دارو را برای شما تجویز کرده است، به خاطر داشته باشید که پزشک تشخیص داده است که فواید این دارو برای شما بیشتر از خطر عوارض جانبی آن است. بسیاری از افرادی که از این دارو استفاده می‌کنند، دچار عوارض جانبی جدی نمی‌شوند.
اگر عوارض جانبی جدی مانند موارد زیر را تجربه کردید، مصرف این دارو را متوقف کرده و فوراً به پزشک خود اطلاع دهید:
- علائم بیماری کبد (مانند تهوع یا استفراغ مداوم، درد شدید معده یا شکم، ادرار تیره، زردی چشم‌ها یا پوست)
- علائم سنگ کلیه (مانند درد در پشت، درد هنگام ادرار کردن، ادرار صورتی یا خونی)
واکنش آلرژیک بسیار جدی به این دارو نادر است. با این حال، در صورت مشاهده علائم واکنش آلرژیک شدید مانند: بثورات پوستی، خارش یا تورم (به ویژه در صورت،زبان یا گلو)، سرگیجه شدید، مشکلات تنفسی، فوراً به پزشک مراجعه کنید.
عوارض قرص زنوور ارلیستات که ذکر کردیم، لیست کاملی از عوارض جانبی ممکن نیست. اگر متوجه اثرات دیگری شدید که در بالا ذکر نشده‌اند، با پزشک یا داروساز خود مشورت کنید.
موارد منع مصرف قرص زنوور
قرص زنوور برای افرادی که دچار سوء جذب، کلستاز (نوعی بیماری کبدی) یا نارسایی کلیوی هستند، توصیه نمی‌شود.
این دارو همچنین توسط زنان باردار نباید استفاده شود.
درباره مصرف داروی ارلیستات در شیردهی باید گفت که متخصصین احتمال کمی می‌دهند که این دارو وارد شیر مادر شود؛ اما به دلیل آن که دقیقاً مشخص نیست که چه مقدار وارد شیر مادر میشود و بررسی شرایط دیگر نیز در شیردهی اهمیت دارد، قبل از مصرف زنوور در شیردهی با پزشک خود مشورت کنید.
برخی داروهای تجویزی می‌توانند در هنگام مصرف اورلیستات باعث بروز تداخل دارویی شوند. در بخش بعدی این تداخلات را بررسی می‌کنیم.
تداخلات دارویی زنوور
تداخلات دارویی ممکن است نحوه عملکرد داروهای شما را تغییر دهد یا خطر عوارض جدی قرص زنوور ۱۲۰ را افزایش دهد. در اینجا تنها مهمترین تداخلات دارویی قرص زنوور (اورلیستات) را بیان می‌کنیم. قبل از مصرف زنوور، لیستی از تمام محصولاتی که استفاده می‌کنید (شامل داروهای تجویزی و غیرتجویزی و داروهای گیاهی) تهیه کنید و با پزشک و داروساز خود به اشتراک بگذارید. بدون تأیید پزشک، هیچ دارویی را شروع یا متوقف نکنید و دوز آن را تغییر ندهید.
برخی از محصولات که ممکن است با این دارو تداخل داشته باشند عبارتند از:
- رقیق‌کننده‌های خون (مانند وارفارین)،
- داروهای HIV (مانند آتازاناویر، افاویرنز، امتریکیتابین، لوپیناویر، تنوفوویر)،
- ریتوناویر،
- تری‌هپتانوین.
اگر از داروهای درمان تشنج استفاده می‌کنید، اورلیستات ممکن است باعث شود این داروها به خوبی عمل نکنند. در صورتی که تشنج‌های شما بیشتر یا بدتر شدند، مصرف اورلیستات را متوقف کرده و فوراً به پزشک خود اطلاع دهید.
اگر سیکلوسپورین مصرف می‌کنید، آن را حداقل ۳ ساعت قبل یا بعد از اورلیستات مصرف کنید تا مطمئن شوید که دوز کامل سیکلوسپورین به جریان خون شما جذب میشود.
اگر لووتیروکسین مصرف می‌کنید، حداقل ۴ ساعت قبل یا بعد از اورلیستات آن را مصرف کنید.