مادربزرگ من از آن آدم‌هایی بود که وزن زیادی داشت. برای همین چندباری که برای خرید داروهایش به داروخانه رفتم متوجه شدم که قرص متفورمین هم به لیست خریدش اضافه کرده است.
بعد از مدتی که این قرص را می‌خورد حالت سرگیجه و ماهیچه‌درد به سراغش آمده بود و کار به جایی رسید که او را نزد دکتر بردیم.
فهرست مطالب
قرص متفورمین چیست؟
قرص متفورمین برای درمان سطوح بالای قند خون ناشی از دیابت نوع 2 استفاده می‌شود. این دارو با کاهش سطح قند خون بیماران دیابتی، احتمال ابتلا به عوارض جانبی دیابت را کم می‌کند. همچنین، قرص متفورمین ممکن است در درمان علائم سندرم تخمدان پلی کیستیک و کمک به کاهش وزن مؤثر باشد.
دیابت نوع 2 با رژیم غذایی و ورزش نیز قابل کنترل است و همیشه نیازی به مصرف دارو نیست، اما اگر پزشکتان برای شما متفورمین تجویز کرده است باید حتماً مطابق با دستور پزشک و دستورالعمل دارو، آن را مصرف کنید.
برای کنترل عوارض قرص متفورمین بایستی از یک رژیم غذایی اصولی و برنامه ورزشی مداوم پیروی کنید و میزان مصرف دارو را با مقدار و نوع غذایی که می‌خورید و مقدار تمرینی که انجام می‌دهید متعادل کنید و حواستان به قند خونتان باشد تا کم یا زیاد نشود.
آیا متفورمین باعث لاغری می‌شود؟
بعضی از تحقیقات می‌گویند یکی از عوارض جانبی رایج متفورمین کاهش وزن است. متفورمین با کاهش سطح هورمونی به نام لپتین، اشتها را کاهش می‌دهد. لپتین اشتها را تنظیم می‌کند و به مغز می‌گوید که معده شما پر است. با کاهش حساسیت به لپتین، دیگر احساس گرسنگی نمی‌کنید. با این حال سازمان بهداشت آمریکا مصرف متفورمین را برای کاهش وزن، تائید نکرده است.
با این حساب نباید متفورمین را بدون دستور پزشک مصرف کنید، به‌خصوص اگر اضافه وزن زیادی ندارید. همچنین استفاده از متفورمین به‌تنهایی تاثیری در لاغری و کاهش وزن ندارد و باید با برنامه غذایی و ورزش همراه باشد.
عوارض قرص متفورمین چیست؟
عوارض قرص متفورمین تقریباً برای همه افرادی که آن را مصرف می‌کنند، رایج و عادی است؛ اما اگر تعداد یا شدت این عوارض زیاد شد باید سریعاً به پزشک مراجعه کنید؛ چراکه در برخی مواقع ممکن است منجر به مرگ فرد یا همان مسمومیت لاکتیک اسیدوز شود.
از عوارض رایج قرص متفورمین می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- ناراحتی شکم یا معده
- سرفه یا گرفتگی صدا
- کاهش اشتها
- اسهال
- تنفس سریع یا کم عمق
- تب یا لرز
- احساس ناراحتی عمومی
- درد کمر یا پهلو
- درد یا گرفتگی عضلات
- ادرار دردناک یا دشوار
- خواب آلودگی
- کمبود ویتامین B12
از عوارض کمتر رایج قرص متفورمین موارد زیر را برشمرده‌اند:
- اضطراب
- تاری دید
- ناراحتی قفسه سینه
- عرق سرد
- کما
- گیجی
- پوست سرد و رنگ پریده
- افسردگی
- تنفس دشوار یا سخت
- سرگیجه
- ضربان قلب یا نبض سریع، نامنظم یا تند
- احساس گرما
- سردرد
- افزایش گرسنگی
- افزایش تعریق
- حالت تهوع
- عصبی بودن
- کابوس‌بینی
- قرمزی صورت، گردن، بازوها و گاهی اوقات قسمت بالای سینه
- تشنج
- لرزش
- لکنت زبان
- سفتی در قفسه سینه
- خستگی یا ضعف غیرمعمول
این موارد جزء عوارض نادر مصرف قرص متفورمین است:
- تغییر رفتار مشابه افراد مست
- مشکل در تمرکز
- خواب آلودگی مفرط و غیرمعمول
- کمبود یا از دست دادن قدرت بدنی
- خواب بی‌قرار
متفورمین برای چه افرادی ممنوع است؟
مصرف قرص متفورمین برای برخی از افراد بی‌اثر و برای برخی دیگر کاملاً ممنوع است. در ادامه با فهرست این دسته از افراد آشنا می‌شود:
1) افراد دارای دیابت نوع 1
افرادی که دیابت نوع 1 دارند، نمی‌توانند از قرص متفورمین استفاده کنند، چراکه این دارو تاثیری در بهبودی و روند درمانی آن‌ها ندارد.
2) افراد دارای حساسیت
اگر از آن دسته افرادی هستید که تا به حال هرگونه واکنش غیرعادی یا آلرژیک به این دارو یا هر داروی دیگری داشته‌اید، حتماً قبل از مصرف آن به پزشک خود اطلاع دهید. همچنین اگر انواع دیگری از آلرژی مانند حساسیت به برخی غذاها، رنگ‌ها، مواد نگهدارنده یا حیوانات و غیره را دارید بهتر است پزشک متخصص را در جریان آلرژی خود بگذارید.
3) کودکان
اطفال هم بهتر است از قرص متفورمین استفاده نکنند. هرچند هنوز تحقیقات کاملی درخصوص عوارض قرص متفورمین و تاثیر دارویی آن در این دسته از افراد انجام نشده است، اما به هرحال شرط عقل ایفا می‌کند که به کودکان زیر 18 سال از این دارو ندهید. مگر اینکه پزشک تجویز کرده باشد.
4) سالمندان
اگرچه مطالعات مناسبی در مورد ارتباط سن با عوارض قرص متفورمین در سالمندان انجام نشده است. با این حال، ممکن است بیماران مسن بیشتر با مشکلات کلیوی درگیر باشند که ممکن است با مصرف متفورمین دچار تداخل دارویی شوند؛ درنتیجه حتماً این مورد را با پزشک متخصص درمیان بگذارید.
5) مادران شیرده
از عوارض قرص متفورمین برای مادران شیرده، تحقیقات کاملی در دست نیست و نمی‌توان با قطعیت آن را تایید یا رد کرد؛ اما باید حتما قبل از مصرف این دارو در دوران شیردهی و بارداری و در طول این دوران نیز با پزشک مشورت کنید.
6) افرادی که داروهای دیگری مصرف می‌کنند
برخی از داروهای خاص هستند که به‌هیچ‌عنوان نباید با داروهایی دیگری همزمان مصرف شوند. متفورمین به‌تنهایی عوارض خطرناکی به‌دنبال ندارد و با بسیاری از داروها سازگار است؛ اما به هر حال نباید ریسک کرد. اگر داروی خاصی مصرف می‌کنید حتماً قبل از اینکه به سراغ متفورمین بروید از پزشکتان درباره تداخلات دارویی آن سوال کنید.
علاوه بر این اگر شرایط زیر را دارید هم به هیچ عنوان نباید بدون تجویز پزشک متفورمین مصرف کنید:
- اگر آزمایشی مانند اشعه ایکس، MRI یا اسکن رنگی حاوی تزریق ید دارید؛
- اگر عمل جراحی در پیش دارید؛
- اگر تا به حال با سایر داروها واکنش آلرژیک داشته باشید؛
- اگر دیابت کنترل نشده دارید؛
- اگرمشکلات کبدی یا کلیوی دارید؛
- اگر بیماری عفونی شدید دارید؛
- اگر برای نارسایی قلبی تحت درمان هستید یا اخیراً دچار حمله قلبی شده‌اید؛
- اگر مشکلات گردش خون، فشار خون یا مشکلات تنفسی دارید؛
- اگر الکل می‌نوشید.
متفورمین برای افرادی که دیابت ندارند هم مفید است؟
اگر پیش‌دیابت یا دیابت ندارید، پزشک شما به احتمال زیاد متفورمین را برای کمک به کاهش وزن تجویز نمی‌کند.یکی از موارد احتمالی دیگر که ممکن است پزشک متفورمین را برای کاهش وزن در نظر بگیرد، افراد بدون دیابت هستند که داروهای اسکیزوفرنی مصرف می‌کنند.
چگونه عوارض متفورمین را کاهش دهید؟
برای کمک به کاهش عوارض جانبی متفورمین که بر روی معده و روده می‌گذارد، باید متفورمین را همراه با غذا مصرف کنید همچنین قرص کامل متفورمین را همراه با با یک لیوان آب ببلعید. آن را له نکنید، نشکنید و نجوید.
آیا متفورمین ادرار آور است؟
نه، متفورمین ادرار آور نیست. متفورمین دارویی است که برای کنترل دیابت نوع 2 از طریق بهبود حساسیت به انسولین و کاهش تولید گلوکز در کبد استفاده می‌شود، بر خلاف داروهای دیورتیک که نمک و آب اضافی را از طریق ادرار دفع می‌کنند. متفورمین به طور خاص سطح قند خون را بدون تأثیر بر مثانه و میزان ادرار تنظیم می‌کند.
عوارض قرص متفورمین برای قلب چیست؟
متفورمین معمولاً برای قلب بی‌خطر است اما می‌تواند عوارض جانبی نادری مانند اسیدوز لاکتیک و کمبود ویتامین B12 ایجاد کند که به طور غیر مستقیم بر سلامت قلب تأثیر می‌گذارد. این دارو در نارسایی شدید قلبی باید با احتیاط مصرف شود. همچنین قند خون پایین ناشی از مصرف متفورمین می‌تواند باعث تپش قلب شود. بنابراین حتما با پزشک مشورت کنید.
عوارض خوردن قرص متفورمین در دوران شیردهی چیست؟
متفورمین در مقادیر ناچیز وارد شیر مادر می‌شود. مصرف آن در دوران شیردهی به طور کلی بی‌خطر است، اما ممکن است متفورمین باعث ناراحتی معده، اسهال یا نفخ در مادر و نوزاد شود. همچنین ممکن است باعث کاهش قند خون در نوزاد و کمبود ویتامین B12 در مادر شود. اگر در دوران شیردهی هستید برای مصرف متفورمین حتما با پزشک مشورت کنید.