آیا حس میکنید لباس هاتون براتون گشاد شدن؟ اگر بدون تلاش و برنامه رژیم لاغری و به طور ناگهانی وزن کم کردید، هوشیار باشید! چون این میتونه نشانه ای از یک بیماری باشد. در این مقاله قصد داریم به بررسی علل احتمالی کاهش وزن ناگهانی بپردازیم.
فهرست مطالب
علت کاهش وزن ناگهانی چیست؟
کاهش وزن ناگهانی به معنای یک کاهش ناخواسته و بیش از حد وزن بدن هست که در مدت زمان کوتاهی رخ میده. افراد مسنی رو میبینیم حدود 4-3 کیلو در کمتر از دو هفته کم میکنن. این نوع کاهش وزن خطرناکه که ممکنه ناشی از عوامل مختلفی باشه. در ادامه انواع علت کاهش وزن ناگهانی برای شما توضیح داده ایم:
آسیب های دندانی
مشکلات دندانی به شدت تأثیر مستقیمی بر روی وزن بدن داره. در صورتی که درد دندان یا مشکلات دیگری مثل عفونت دهان و لثه وجود داشته باشد، ممکنه فرد نتونه به طور عادی غذا بخوره و در نتیجه کاهش وزن ناگهانی رو تجربه میکنه.
انواع بیماری های مزمن
مشکلات گوارشی نیز میتونن منجر به کاهش وزن شوند. مثلاً زخم معده یا روده میتونه باعث کاهش اشتها و جذب ناکافی مواد غذایی بشه.
مصرف برخی داروها
برخی داروها عوارض جانبی روی سسیستم گوارشی بدن دارن. به عنوان مثال، داروهای ضداضطراب، ضدافسردگی، ضدتشنج، داروهای کمکی در درمان سرطان و دیگر داروها میتونن اشتها و وزن فرد رو کاهش بدن.
افسردگی شدید
افسردگی یک اختلال روحی هست که با کاهش انگیزه و انرژی، اضطراب، بی خوابی و تغییرات در سطح غذاخوری و وزن همراه هست. خیلی از افراد در دوره های افسردگی شدید میزان غذا خوردنشون کم میشه و نتیجتاً وزن شون رو از دست میدن.
استرس شدید
وقتی در مواجهه با استرس شدید قرار میگیریم، سیستم عصبی ما واکنش های فیزیولوژیکی متعددی رو تجربه میکنه. بنابراین الگوی خوردن مون نیز تغییر میکنه. ممکنه بیشتر به سمت مصرف غذاهای ناسالم بریم و چاق بشیم. و یا ممکنه میل مون به غذا نکشه. به گونه ای خوردن غذا رو به طور کل فراموش میکنیم. در این حالت وزن به طور ناگهانی افت میکنه. در صورتی که استرس و اضطراب شدید و مداوم رو تجربه میکنید، مراجعه به یک متخصص روانشناسی یا روانپزشک مفید خواهد بود.
مصرف الکل و مواد مخدر
افرادی که از الکل و مواد مخدر استفاده میکنن، ممکنه کاهش شدید اشتها و کمبود تغذیه رو تجربه کنند که در نهایت به کاهش وزن ناگهانی منجر میشه.
چه مقدار کاهش وزن خطرناکه؟
اصولاً همه ما برای کاهش وزن یک رویکرد و روشی داریم. یک برنامه ای تنظیم میکنیم که شامل رژیم غذایی سالم و متوازن، فعالیت بدنی منظم و خواب به اندازه هستش. اولویت اصلی مون در این برنامه، کاهش مصرف کالری روزانه هستش. خودمون رو ملزم میکنیم که به سمت مواد غذایی سالم و مفید مانند میوه ها، سبزیجات، محصولات غنی از فیبر و پروتئین بریم. همچنین، ورزش روزانه و تمرینات هوازی و مقاومتی رو در برنامه ی روزانه خود جای میدیم. بنابراین یک اقداماتی برای کاهش وزن و لاغری انجام میدیم. اگه بدون این اقدامات لاغر شدیم، یعنی یک جای کار مشکله. شما میتونید برای تشخیص اینکه ایا کاهش وزن تون به صورت سالم هست یا خیر، از خودتون این سوالات رو بپرسید:
-آیا الگوی خواب شما تغییر کرده است؟
-آیا دچار اضطراب یا افسردگی شده اید؟
-آیا بدون رژیم غذایی یا ورزش، وزن تون کاهش یافته است؟
-آیا بیشتر از 5 درصد وزن تون در 6 ماه گذشته، وزن کم کرده اید؟
-آیا وزن تون در طول یک هفته بیشتر از 1 کیلوگرم کاهش یافته است؟
-آیا اشتهای شما کاهش یافته یا احساس بی حالی و بی رمقی دارید؟
-آیا دارای بیماری خاصی هستید که میتونه به کاهش وزن تون مرتبط باشد؟
در صورتی که به سوالات بالا پاسخ مثبت دادید، حتماً به یک پزشک مراجعه کنید تا وضعیت جسمانی تون رو بررسی کنید. به گفته متخصصان تغذیه، برای کاهش وزن سالم در یک سال، میتونید هدف گذاری کنید تا در هر هفته نیم تا یک کیلوگرم و در هر ماه دو تا چهار کیلوگرم وزن رو کاهش بدید. این روند به شما این امکان رو میده که یک کاهش وزن پایدار و سالم رو تجربه کنید، بدون اینکه به بدن خود آسیب برسونید.
چه بیماری باعث کاهش وزن میشود
-پرکاری تیروئید:
از شایع ترین علت کاهش وزن ناگهانی میتوان به پرکاری تیروئید اشاره کرد. در این حالت، بدن بیش از حد هورمون تیروئید تولید میکنه که منجر به افزایش متابولیسم و کاهش وزن میشه. علائمی مثل ضربان سریع قلب، اضطراب، خستگی و مشکلات خواب ممکنه در این مورد دیده بشه و درمان آن شامل داروهای ضدتیروئید و در مواردی حتی جراحی هستش.
-دیابت نوع 1:
در این بیماری، سیستم ایمنی به سلول های پانکراس حمله میکنه و باعث کاهش تولید انسولین و افزایش قند خون میشه. این موضوع نیز جزو علت کاهش وزن ناگهانی هستش. علائم این بیماری شامل خستگی، تاری دید، تکرار ادرار و کم آبی بدن هستش. معمولاً پزشک استفاده از انسولین رو به بیمار تجویز میکنه.
عفونت اچ آی وی:
ویروس HIV سیستم ایمنی بدن رو مورد حمله قرار میده و در نتیجه سلول های ایمنی به شدت کاهش می یابند. افراد مبتلا به بیماری اچ آی وی اغلب دچارخستگی، گلودرد، تب و لرز شدید، زخم های دهان، خستگی، دردهای عضلانی میشن.
– التهاب روده:
در این بیماری، دستگاه گوارش دچار التهاب مزمن میشه و در نتیجه هورمون های اشتها دچار اختلال میشن. افراد در این بیماری ممکنه دل درد شدید، اسهال، نفخ شکمی، مدفوع خونی رو تجربه کنن. اما جای نگرانی نیست. میتوان با تغذیه و دارو این بیماری رو درمان کرد.
-سرطان:
در برخی موارد، سرطان میتونه علت کاهش وزن ناگهانی باشه. چون سیستم ایمنی بدن داره در مقابل سرطان مبارزه میکنه، بنابراین خود فرد کاهش اشتها و تحلیل رفتن ماهیچه ها رو تجربه میکنه. از علائم دیگه این بیماری میتوان به درد و خستگی و تغیرات پوستی اشاره کرد.
-مشکلات روانی و اختلالات تغذیه ای:
برخی اختلالات تغذیه ای مثل انورکسیا ممکنه علت کاهش وزن ناگهانی باشن. چون فردی که دچار این اختلال هست، به طور غیرعادی کمتر از آنچه برای حفظ وزن مناسب نیاز داره، غذا میخوره.
-آرتریت روماتوئید:
این بیماری خودایمنی به مفاصل حمله کرده و منجر به التهاب مزمن و افزایش متابولیسم میشه. علائم آن شامل تورم و درد مفاصل هستش. حتی دیده شده که این افراد در صورت عدم تحرک و فعالیت سفتی مفاصل رو حس میکنن. در این صورت داروهای ضدروماتیسمی و داروهای بیولوژیک میتونن کمک کننده باشن.
-آدیسون:
در این بیماری بدن با کمبود هورمون کورتیزول مواجه هست. این کاهش هورمونی میتونه منجر به کاهش اشتها و متابولیسم شود. علایم بیماری آدیسون شامل ضعف عضلانی، فشارخون پایین و تغییر رنگ پوست هست. معمولاً پزشک استفاده از داروهای جایگزین هورمون ر به بیمار توصیه میکنه.
-نارسایی احتقانی قلب:
نارسایی احتقانی قلب نیز میتونه علت کاهش وزن ناگهانی باشد. در این بیماری، قلب در پمپاژ خون کافی ناتوانه که در نتیجه خونرسانی به دستگاه گوارش کم میشه. علایم آن شامل سرفه مداوم، تنگی نفس، ورم، خستگی زیاد و تپش قلب هست.
عوارض کاهش وزن سریع
کاهش وزن ناگهانی، به خصوص اگر بدون تلاش و به طور غیر منتظره اتفاق بیفتد، نگران‌کننده هست و عوارض متعددی رو به همراه خواهد داشت. به طور کلی، کاهش وزن ناگهانی میتونه:
- یبوست و مشکلات گوارشی ایجاد کند.
- باعث اضطراب و نوسانات خلقی شود.
- منجر به خستگی و ضعف عضلانی شود.
- سبب سرگیجه، سبکی سر و حتی غش شود.
- تعادل هورمون های قاعدگی رو مختل کند.
- به ریزش مو و شکننده شدن ناخن ها منجر شود.
- پوکی استخوان رو افزایش بده و خطر شکستگی رو بالا ببرد.
- منجر به کم آبی بدن و عدم تعادل الکترولیت ها و در نتیجه سردرد شود.
هدف از کاهش وزن، ارتقای سلامتی و شادابی هست. با دنبال کردن یک برنامه سالم و پایدار، میتونید به این هدف دست پیدا کنید. به طور کلی، توصیه میشه که افراد در هر هفته 0.5 تا 1 کیلوگرم وزن کم کنند. برای رسیدن به این هدف و سلامتی، از موارد زیر پیروی کنید:
1. دنبال کردن یک رژیم غذایی سالم و متعادل: رژیم غذایی شما باید شامل تمام گروه های غذایی اصلی با مقادیر مناسب باشد. باید از مواد غذایی با ارزش غذایی بالا مانند میوه ها، سبزیجات، ماهی، گوشت سفید و محصولات لبنی استفاده کنید. همچنین، مصرف غذاهای پرفیبر و کم چربی میتونه به شما در کاهش وزن سالم کمک کند.
2. ورزش منظم: ورزش منظم به حفظ توده عضلانی و سلامت عمومی بدن کمک میکنه. میتونید برنامه های ورزشی مناسبی مثل پیاده روی، دویدن، شنا و تمرینات مقاومتی رو در برنامه های روزانه خود قرار دهید.
3. مصرف مکمل های غذایی: در صورت نیاز، از مکمل‌های غذایی برای جبران کمبود مواد مغذی استفاده کنید. توجه داشته باشید که مصرف آنها بایستی مطابق با نیازهای بدن و توصیه های پزشک صورت بگیره.