اولین قدم در رفع اسهال ارزیابی شدت، مدت و الگوی بروز و سپس بررسی علل احتمالی است.در صورت امکان، پزشک باید داروهای مشکوک را قطع یا جایگزین کند. به عنوان مثال داروهایی از قبیل آنتی اسیدهای با پایه منیزیم می توانند با نمک های کلسیم یا آلومینیوم جایگزین شوند. مایعات هایپرتونیک یا مایعات حاوی سوربیتول هم در اغلب موارد می توانند حذف یا جایگزین شوند.
جایگزینی مایعات و الکترولیت ها از دست رفته نیز بسیار مهم و حیاتی است. در بیماران دچار سوءتغذیه یا بیماران با تغذیه ژژونال یا بیمارانی که عملکرد دستگاه گوارش آنها در معرض خطر است، سرعت و میزان یا غلظت تغذیه باید کاهش یابد یا اینکه تغذیه مداوم (continuous) جایگزین تغذیه بلوس شود. اگر فرمولای مورد استفاده حاوی مواد خطرزا از قبیل لاکتوز یا مواد آلرژن باشد، فرمولای انترال باید تغییر کند.
پس از بررسی علل قابل پیشگیری، داروهایی از قبیل اپیات ها و لوپرامید می توانند اسهال های خفیف تا متوسط را کاهش داده یا رفع کنند. در مواردی که اسهال به دلیل بی حرکتی و رشد بیش از حد باکتری ها رخ می دهد، داروهایی که تحرک را کند می کنند می توانند وضعیت را بدتر کنند.
اسهال همچنین می تواند به دلیل تکثیر میکروبی در محلولهای تغذیه انترال باشد. بنابراین ایمنی، نظافت و پاکیزگی فرمولا، لوله و مخزن، اضافه کردن تثبیت کننده ها و میزان اسیدیته فرمولا، همه این موارد به پیشگیری از آلودگی و رشد میکروب ها در فرمولا کمک می کنند.
اسهال شدید (دفع بیش از یک لیتر مدفوع در روز) می تواند به دلیل سوءجذب یا سوءهضم باشد. در صورت سوءجذب یا سوءهضم، کاهش غلظت، اسمولاریته یا سرعت فرمولا یا تغییرات در ترکیب فرمولا در جهت افزایش جذب (مثلا استفاده از تری گلیسیریدهای متوسط زنجیر یا آنزیمهای پانکراس) می تواند اثربخش باشد.
بر اساس مطالعات، استفاده از فیبر با کاهش شیوع اسهال و کاهش طول مدت اسهال در بیماران همراه بوده است. مهمترین مکانیسم آنها در کاهش اسهال تحریک جذب آب و الکترولیت های کولون توسط SCFAs است. فیبرها بسته به حلالیت و قابلیت تخمیر توسط فلور میکروبی کولون، اثرات گوارشی متعددی دارند. آنها می توانند با کاهش سرعت تخلیه معده، بهبود عملکرد غشای روده، افزایش بازتولید سلولهای اپیتلیال و افزایش جذب مایعات و الکترولیت ها از کولون از اسهال پیشگیری کنند.
گوارگام هیدرولیزشده فیبر محلولی است که به فرمولاهای انترال اضافه می شود و مطالعات زیادی اثرات آن در پیشگیری از بروز اسهال در مقایسه با فرمولاهای بدون فیبر را حمایت می کنند.
پروبیوتیک ها و پره بیوتیک ها برای پیشگیری یا درمان اسهال به کار می روند. مکمل های پره بیوتیک یا غذاهای حاوی الیگوساکاریدها، فیبر ها یا نشاسته های مقاوم در تثبیت یا نرمال کردن فلورلوله گوارش و عملکرد آن نقش دارند. مواد پره بیوتیک تمایل به نرم کردن مدفوع در طی یبوست و سفت کردن مدفوع در طی اسهال دارند. استفاده مداوم از برخی پره بیوتیک ها فلور مدفوع را تغییر می دهد، جذب آب را افزایش می دهد و به حفظ لایه آب کنار موکوس کمک می کند. همچنین پره بیوتیک ها توسط میکروب های کولون به SCFAs تخمیر می یابد. SCFAs به عنوان سوخت اصلی کولونوسیت ها، توسط سلولهای روده مصرف می شوند و جذب کولونی آب و سدیم را افزایش می دهند. محیط اسیدی برای تکثیر باکتری های مفید که از چسبندگی و تجمع ارگانیسم های بیماریزا از قبیل کلستریدیوم دیفیسیل پیشگیری می کنند، مناسب تر است. پکتین، الیگوساکاریدهای فروکتوز، اینولین، پسیلیوم وفیبرهای سویا همگی در سفت کردن مدفوع و پیشگیری و درمان اسهال مفید هستند. بنابراین، در صورت امکان، محصولات انترال باید حاوی فیبر غذایی یا مواد پره بیوتیک برای حفظ سلامت نرمال باشند.
تکمیل فرمولاها با پروبیوتیک ها (ارگانیسمهای غیربیماریزا که اثرات مثبتی روی سلامتی دارند) هم در پیشگیری و درمان اسهال و سایر مشکلات سیستمیک دستگاه گوارش مفید باشند. موارد مورد استفاده در تغذیه انترال محدود هستند ولی استفاده از گونه های متعدد ارگانیسمهای پروبیوتیک حداقل می توانند در پیشگیری از اسهال های مرتبط با آنتی بیوتیک یا ویروس مؤثر باشند.
فرمولاهای استاندارد (بدون فیبر و بدون پره بیوتیک) به مرور زمان منجر به تغییر میکروب های روده از جمله کاهش کل باکتری ها از جمله باکتریهای مفید، افزایش باکتری های هوادوست ، کاهش باکتریهای تولید کننده بوتیرات و در نتیجه کاهش SCFAs و بوتیرات و افزایش PH مدفوع می شود.
اضافه شدن فیبرها و پره بیوتیک ها به فرمولاهای انترال، باعث تحریک رشد و فعالیت باکتری های مفید موجود در بدن میزبان می شوند که به دنبال آن باکتریهای مفید مدفوع افزایش ، تعداد دفعات دفع کاهش و قوام مدفوع افزایش می یابد. رایج ترین پره بیوتیک مورد استفاده، فروکتان های از نوع اینولین (اینولین، الیگوفروکتوز، فروکتوالیگوساکاریدها) هستند.