کودکان چاق، ممکن است در معرض بسیاری از بیماری ها از جمله دیابت، بیماری قلبی،آسم و درد مفاصل قرار بگیرند. در صورتی که از همین الان به دنبال درمان چاقی کودکان دبستانی نباشید ممکن است در آینده مجبور به انجام جراحی لاغری شوند.
فهرست مطالب
چاقی کودکان دبستانی و درمان آن
براساس تحقیقات انجام شده از هر ۴ کودک، یک نفر به چاقی مبتلا است. این موضوع به خصوص در کشورهای پیشرفته بیشتر به چشم می خورد. دلیل آن هم این بوده که تحرک بدنی در این کودکان بسیار کمتر از معمول بوده و در مقابل غذای ناسالم بیشتری هم مصرف می کنند.
شاید بتوان گفت همه کودکانی که دچار اضافه وزن هستند، چاق محسوب نمی شوند. مرز باریکی بین چاقی کودکان با اضافه وزن وجود دارد. سنجش اینکه دقیقا کودک چاق است یا خیر، کمی سخت بوده و باید حتما یک پزشک متخصص کودکان آن را تشخیص دهد.
نحوه تشخیص چاقی کودکان دبستانی
با این حال عوامل مختلفی هستند که می توان به کمک آن ها چاقی را در کودکان تشخیص داد. اول از همه سنجش و محاسبه bmi (شاخص توده بدنی) است. در صورتی که BMI در محدوده مجاز قرار داشته باشد، کودک هیچ اضافه وزنی ندارد.
علاوه بر این ضخامت چین پوستی هم عامل دیگری برای تشخیص و درمان چاقی کودکان دبستانی است. با ابزاری به نام کولیس می توان ضخامت چربی را در نقاط مختلف بدن سنجید. در صورتی که ابزار، ضخامت زیادی را نشان دهد باید برای رژیم به پزشک مراجعه کرد.
با توجه به اینکه BMI مواردی مانند عضلات یا حجم بزرگتر از حد متوسط بدن را در نظر نمی گیرد و از آنجایی که الگوهای رشد در بین کودکان بسیار متفاوت است، پزشک به تعیین اینکه آیا وزن کودک شما یک نگرانی برای سلامتی است یا خیر کمک می کند.
پزشک علاوه بر BMI و وزن نمودارهای رشد موارد زیر را نیز بررسی می کند:
- سابقه چاقی و مشکلات سلامتی مرتبط با وزن مانند دیابت در خانواده
- عادات غذایی کودکان
- میزان فعالیت کودکان
- سایر شرایط سلامتی کودکان
- سابقه روانی اجتماعی، از جمله بروز افسردگی، اختلالات خواب و غم و اندوه
پزشک همچنین برای اطمینان از اضافه وزن و اطلاع از وضعیت سلامتی کودکان ممکن است آزمایش خونی تجویز کند که در آن موارد زیر مشخص شده باشد:
- میزان کلسترول
- میزان قند خون
- سایر فاکتورها برای بررسی عدم تعادل هورمونی یا سایر شرایط مرتبط با چاقی
علل چاقی کودکان دبستانی
موارد زیادی هستند که می‌توانند به عنوان علت چاقی کودکان دبستانی شناخته شوند. اول از همه ژنتیک در این موضوع اهمیت زیادی دارد. والدین چاق بیش از دیگران احتمال دارد که کودکان چاق داشته باشند. بنابراین اگر مساله ژنتیکی دارید باید از سنین کم به آن توجه کنید.
علاوه بر این، سبک زندگی ناسالم هم می تواند باعث بروز اضافه وزن شود. کودکان به طور کلی انرژی زیادی دارند و باید آن را در زمان مناسب تخلیه کنند. بنابراین وظیفه والدین بوده تا با فراهم کردن یک سبک زندگی فعال و شاد آن ها را به تحرک وادار کنند.
در صورتی که کودکان فعالیت بدنی نداشته باشند، این موضوع باعث تجمع چربی در نقاط مختلف بدن آن ها می شود. خوردن غذاهای ناسالم را هم به این مورد اضافه کنید. فست فود‌ها، غذاهای چرب و شیرین و عدم مصرف میوه و سبزیجات باعث می شود تا فرد اضافه وزن پیدا کند.
البته نباید فراموش کنیم که عوامل روان شناختی مانند اضطراب و تنش در کودکان هم می تواند منجر به چاقی شود. پس با جلوگیری از بروز این مسائل نیازی به درمان چاقی کودکان دبستانی نخواهد بود.
موارد دیگری نیز می توانند عامل چاقی در کودکان دبستانی باشد، این موارد عبارت اند از:
- خوردن غذاهای پرکالری و خوراکی های چرب و مضر (هله هوله)
- مصرف دائم غذاهای رستورانی و فست فودی
- خوردن حجم زیاد غذا
- عدم فعالیت فیزیکی و تماشای دائم تلویزیون و انجام بازی های کامپیوتری
عوارض چاقی کودکان
کودکانی که در معرض اضافه وزن زیادی قرار دارند، نسبت به دیگر همسالانشان بیشتر در معرض بیماری های مختلف هستند. به همین علت باید به دنبال درمان چاقی کودکان دبستانی باشید. برخی از مهم ترین عوارض چاقی در کودکان را با هم بررسی می کنیم.
-
بیماری های قلبی
یکی از عوارض چاقی کودکان ابتلا به بیماری های قلبی در اثر کلسترول و فشار خون بالا است. خوردن غذاهای چرب و پر نمک می تواند زمینه برای افزایش کلسترول و فشار خون فراهم کند. با این که احتمال روی دادن آن کم است اما نمی توان منکر بروز حمله قلبی شد.
-
آسم عارضه عدم درمان چاقی کودکان دبستانی
آسم یا همان التهاب مجاری تنفسی یکی از مواردی بوده که در کودکان چاق به چشم می خورد. هنوز دلیل مستقیمی برای ارتباط آسم یا چاقی وجود ندارد اما طبق تحقیقات انجام شده اغلب افرادی که دارای آسم هستند، اضافه وزن هم دارند.
-
درد مفاصل
بالا بودن وزن مانع از انجام فعالیت های بدنی می شود. در صورت تحرک و ورزش هم درد مفاصل شروع می شود. بنابراین برای کاهش این اثرات باید حتما به دنبال درمان چاقی کودکان دبستانی باشیم.
-
اختلال خواب
آپنه خواب، یکی از مشکلاتی بوده که افراد چاق به آن مبتلا می شوند. وجود چربی در اطراف گردن مانع از تنفس راحت و بروز اختلال در خواب می شود.
-
دیابت نوع دو
دیابت نوع دو می تواند منجر به اختلال عملکرد کلیه ها و آسیب های عصبی شود. در این بیماری بدن نمی تواند گلوکز را متابولیزه کند، بنابراین باید با تغییر سبک زندگی آن را کنترل کرد.
راه های درمان چاقی کودکان دبستانی
مهم ترین موضوعی که تمام والدین به دنبال آن هستند، راه هایی برای درمان چاقی کودکان دبستانی است. با آگاهی از اینکه چه کارهایی می تواند اضافه وزن کودک شما را برطرف کند، می توانید به جنگ چاقی بروید.
خودتان برای درمان چاقی کودکان دبستانی پیش قدم شوید
عادت های هر فرد باعث ایجاد تغییر یا عدم تغییر در او می شود. اگر شما عادت های خوبی در خود ایجاد کنید، فرزند شما نیز از رفتار شما الگو می گیرد. هرچه فعالیت ورزشی بیشتری انجام دهید، سبزیجات بیشتری مصرف کنید و تفریحات فعالانه بیشتری داشته باشید، فرزند شما نیز زودتر از چاقی رها می شود.
با توضیح در خصوص مزایای کارهای خود، آنها را ترغیب کنید
با صحبت در مورد اینکه چه کارهایی را در طول روز انجام می دهید و چه تاثیر مثبتی روی وضعیت سلامت بدن شما گذاشته است، فرزند خود را به انجام آن ترغیب کنید. درباره هرچه که می خورید، آنچه که می پزید، ورزش و حتی اوقات فراغت خود با او صحبت کنید و بگذارید از مزایای آن مطلع باشد.
غذای مفید و سالم را جایگزین غذاهای مسموم کنید
بدن انسان همچون یک ماشین است و اگر سوخت خوبی در آن بریزید، کارکرد بهتری خواهد داشت. اگر تا الان غذاهای چاق کننده مصرف می کردید، وقت آن رسیده تا آنها را کنار گذاشته و تغییری اساسی در سبک غذای خانه خود ایجاد کنید. با حذف شیرینی، نوشیدنی‌های شیرین، چیپس و تمام غذاهای دیگر با نمک، چربی یا محتوای شکر پالایش شده از برنامه غذایی کودکان و جایگزین کردن غذاهای سالم و تازه با این خوراکی ها، عادت غذایی آن ها را تغییر دهید.
سعی کنید مواد غذایی زیر را در برنامه غذایی کودکان قرار دهید:
- کلم بروکلی
- فلفل سبز
- میوه های تازه به ویژه میوه هایی که قند کمتری دارند
- ماهی و مرغ
- برنج قهوه‌ای
- شیر بدون سرشیر
- ماست یونانی
میان وعده مصرف کنید، اما از نوع سالم
مصرف میان وعده برای حفظ وضعیت سیر بودن شما اهمیت زیادی دارد. با مصرف میان وعده احتمال پرخوری و در نتیجه چاقی کودکان افزایش می یابد. بهتر است به جای تنقلات صنعتی، از مواد سالم و طبیعی استفاده کنید.
حجم غذای مصرفی را کنترل کنید
یکی از ساده ترین شیوه ها برای درمان چاقی کودکان دبستانی این است که حجم غذای مصرفی آنها به اندازه باشد و نگذارید که بیش از حد افزایش یابد. البته کودکان در سن رشد هستند و باید به اندازه نیاز غذا بخورند اما پر خوری نشانه بدی است و باید کنترل شود.
بازی و ورزش بهترین ایده برای کاهش وزن
تمام کودکان پر انرژی هستند و اگر از صبح تا شب با آنها بازی کنید، تنها این شما خواهید بود که خسته خواهید شد. می توانید زمینه بازی های پر تحرک را برای آنها فراهم کرده و یا اینکه آن ها را در کلاس های ورزشی مناسب ثبت نام کنید.
ورزش‌هایی همچون دویدن، شنا کردن، اسکیت بازی و دوچرخه سواری به کودکان کمک می کند تا تا با صرف انرژی و درگیری عضلات، وزن خود را کم کنند.
برای صرف غذا به صورت خانوادگی کنار هم بنشینید
از خوردن غذا جلوی تلویزیون، رایانه یا صفحه بازی های ویدیویی خودداری کنید، چرا که می تواند منجر به سریع غذا خوردن و کاهش آگاهی از مقدار خورده شده شود. به همین جهت سعی کنید همگی سر میز غذا بنشینید و با تمرکز غذا بخورید. این امر به درمان چاقی کودکان دبستانی کمک خواهد کرد.
غذا را به اندازه سرو کنید
کودکان به اندازه بزرگسالان به غذا نیاز ندارند پس با مقدار کمی شروع کنید. اگر همچنان کودک شما گرسنه است می تواند غذای بیشتری درخواست کند. به کودکتان اجازه دهید فقط تا زمانی که سیر شود غذا بخورد و پرخوری نکند. به یاد داشته باشید، وقتی بیرون غذا می خورید، اندازه وعده های رستوران اغلب خیلی زیاد است.
فعالیت هایی را که فرزندتان دوست دارد پیدا کنید
اگر کودک شما دوست دارد کوهنوردی کند، به نزدیک ترین دیوار کوهنوردی بروید و یا با گروه های کوهنوردی به کوه بروید. اگر فرزندتان دوست دارد کتاب بخواند، پیاده یا با دوچرخه به کتابخانه محله بروید تا کتابی بخرید، این باعث می شود تا کودکان فعالیت بدنی بیشتری داشته باشند.
مصرف دارو برای درمان سریع چاقی کودکان دبستانی
استفاده از دارو ممکن است برای برخی از کودکان و نوجوانان به عنوان بخشی از برنامه کاهش وزن تجویز شود. هیپو گلاسمیک و متفورمین، محدود‌کننده لیپاز گوارشی و سیبوترامین، محدود‌کننده جذب سروتونین و نورآدرنالین از جمله داروهایی هستند که به این منظور تجویز می شوند. تجویز دارو کاملا به صلاحدید پزشک بستگی دارد.
جراحی کاهش وزن
یکی در دیگر از روش های درمان سریع چاقی کودکان دبستانی، انجام جراحی است. در واقع جراحی کاهش وزن ممکن است یک گزینه برای نوجوانان و کودکان مبتلا به چاقی شدید باشد که قادر به کاهش وزن از طریق تغییر سبک زندگی نیستند. با این حال، مانند هر نوع جراحی، خطرات بالقوه و عوارض طولانی مدت وجود دارد. مزایا و معایب را با پزشک کودک خود در میان بگذارید.
اجازه دهید کودک خواب کافی داشته باشد
طبق مطالعات انجام شده، خواب کافی می تواند از افزایش وزن جلوگیری می کند.
بهترین پزشک برای درمان چاقی کودکان دبستانی
موضوع درمان چاقی کودکان دبستانی یکی از پر طرفداترین مباحث برای والدین نگران است. کودکان زیادی در این مقطع دچار اضافه وزن شده و والدین آنها از این موضوع ناراحت هستند. این ناراحتی هم به دلیلی مشکلات سلامتی و هم به دلیل مشکلات اجتماعی که کودک در مدرسه پیدا می کند، وجود دارد.
راهکارهایی که بالاتر توضیح دادیم در بهبود چاقی کودکان بسیار موثر است. با این وجود اکثر افراد می خواهند که نظر یک متخصص را نیز جویا شوند. ارتباط با متخصص و جراح چاقی و مشاوره گرفتن از او بابت درمان چاقی کودکان دبستانی موثرترین شیوه درباره حل این معضل است.
دکتر اعلمی متخصص و جراح زیبایی، در خصوص علت چاقی کودکان دبستانی بررسی های زیادی انجام داده است. او می داند که چطور می توان از بروز همچین مشکلی پیشگیری کرده و یا در صورت بروز، چگونه آن را برطرف کرد.
موثرترین اقدامات در راستای کاهش چاقی کودکان
برای جلوگیری و درمان چاقی کودکان دبستانی راه‌های موثری وجود دارد که باید توسط پزشک متخصص تجویز شود. با این حال اگر موضوع اضافه وزن حاد نیست، بهتر است قبل از هرگونه عمل جراحی یا اقدامات تهاجمی، شرایط زندگی کودک را تغییر دهید.
ثبت نام در کلاس‌های ورزشی و هنری، وقت گذراندن با دوستان، طبیعت گردی و موارد این چنینی می‌توانند جز موثرترین اقدامات در جهت کاهش چاقی کودکان باشند.
نقش والدین در درمان چاقی کودکان دبستانی
والدین نقش مهمی در کمک به کودکان برای کنترل وزن خود دارند. از هر فرصتی برای ایجاد عزت نفس در فرزندتان استفاده کنید. از مطرح کردن موضوع سلامت و تناسب اندام نترسید. با فرزندان خود مستقیم، آشکارا و بدون انتقاد یا قضاوت کردن صحبت کنید. همچنین سعی کنید موارد زیر را نیز درنظر بگیرید:
- از رژیم گرفتن و حذف وعده های غذایی خودداری کنید در مقابل، تغذیه سالم و افزایش فعالیت بدنی را تشویق و حمایت کنید.
- دلایلی برای تمجید از تلاش های فرزندتان بیابید. تغییرات کوچک و تدریجی در رفتار او را جشن بگیرید اما با غذا پاداش ندهید. راه های دیگری را برای نشان دادن دستاوردهای فرزندتان انتخاب کنید، مانند رفتن به سالن بولینگ یا یک پارک محلی.
- با فرزندتان در مورد احساساتش صحبت کنید. به فرزندتان کمک کنید راه های دیگری به جز غذا خوردن برای مقابله با احساسات پیدا کند.
- صبور باشید. توجه داشته باشید که تمرکز شدید روی عادات غذایی و وزن فرزندتان می تواند نتیجه معکوس داشته باشد و باعث شود کودک حتی بیشتر پرخوری کند یا احتمالاً او را مستعد ابتلا به اختلالات خوردن کند.